ንሕሱር ነገድ ድቃስ ኣይወስዶን’ ዩ፡ እንተይዘተዋረደ።

ቅልዕቲ ደብዳበ፡

ንነገድ ተስፋብርሃን ረድኢ

ካብ ወደባት ኤርትራ፡ ግርማይ ኪዳነ (ወዲ ፊሊፖ) original post can be found here

ስም ክትሰምዖ ግርም፡ መን ምዃኑ ምስፈለጥካ ግን ዓባይ ምርጫ ትም… ይብሉ ለባማት፤ እሞ እቲ ሒዝካዮ ወይ ተወጢሕካዮ ዘሎኻ ስም፡ ከምቲ ንዓኻ ይኹን ንቤተሰብካ ኣሕዋትና ብሄረ ብሌን… ነገደ ደገ ደገ ኢሎም ዝነጸሉኽም… ንስኻ ኸኣ ብምኽንያት ሕስመት ኣብ ኤርትራ ዑቕባ ሓቲትካ ንነብስኻ ተማዓራሪ ዘሎኻ… እቲ ተስፋብርሃን ዝብልዎ ኤርትራዊ ስም ከም ዘይብጸሓካ ኣሚንካ ክትልውጦ መጀመርያ ምዕዶይ እልእከልካ።

ለባማት ክምዕዱን ክገንሑን እንከለው ኣብ ዘይመንጠቢኽን ኣይሰጉም እግርኽን ይብሉ እሞ ብዛዕባ ኤርትራ ይኹን ኤርትራውያን ዝምልከተካ ስለ ዘይብልካ…ከምቲ ኣበሓጎታትካ አቦታትካ ኣይትብጽሑና ኣይመማስሕትና ኢሎም ኣሕዋትና ብሄረ ብሌን ምስ ኣነጸልዎም ምስ ዝነበረ ሓሳኽ ስርዓት እትዮጵያ ከለቛመጹ ዝተሃንደዱ ንስኽ ኸኣ ንህዝቢ ኤርትራ ኣብ እሕታን ምረትን ኣሎ እሞ…. ተኸርሚዮ ንኽነብር ክትፈናቕሎ ኣስላማይ ክርስታናይ ኢልካ ክትመቓቅሎ ምፍታንካ ዘይርዳእ ኣይኮነን።

ሎሚ ኣብ ኤርትራ ተኸሲቶም ዘሎዉ ሸፋቱ እኮ ዓደይ ወዲ ዓደይ ኣይትበል ሃገር ጥራሕ በል እናበሉ ከም ሓለይቲ ዘታለልዎ ብዘይምኽንያት ኣይነበረን። እቲ ምኽንያት ከኣ ደቂ ዓዲ እንተተኣከቡ መተኣኸብቲ ስለ ዝሰእኑ ምጽኣት ምዃኖም ስለ ዝውሰኑ ኣብ ውሻጠና ተኣታቲዮም ነዛ ሎሚ ኣግሂዶም….. ምስ ኣሕዋትና ኢትዮጵያዊያን ንሳላሳ ዓመት ዝተዋጋእናዮ ዝተጻባእናዮ ብጣዕሚ እዩ ዘሕዝነና ዝበሎ ምጹእ ጎይታኻ ኢሳያስ ኣፈወርቅ ….. ንስኻ ኸኣ…. እቶም ጽፉፋት የሕዋትና ብሄረ ብሌን ያዕ በል ነገድ ኢሎም ዝነጸሉኻ መናጽልቲ ንኽትኣኻኸብ ሓኾትኮት ትብል ከም ዘሎኻ ኣይንዝንግዖን።

ክስቆረካ ዘለዎ።

1. እቲ ናተይ ይጽነሓልካ…… እቶም ዝነጸሉኻ ኣሕዋትና ኤርትራዊያን ብሄረ ብሌን መንእዮም ከመይ ባህርያቶም እንተትውከስ ኣስልምና ክርስትያና ኣሕዋት ኢሎም ዓቢ ኣስተዋጽኦታት ዘመስከሩ ሓበን ኤርትራ ምዃኖም ዝዝንግዖ የለን……. ንስኻ እውን ዘይትፈልጦ ኣይኮነን፡

2. ሃይማኖት ምስልምና መበገስ እምንቶኡ ካበይ እዩ እንተትውከስ….. እታ መልሳ ካብ ባጽዕ ርእሰ ምድሪ ኤርትራ ስለ ዝኾነ ንኣየናይ ታሪኽ ክትሓክኽ ኢኻ ፈተነኻ፡

ዘይሓፍር እና ዘለለ ጥራጥ ቋቕ የብል።

ከምዝተባህለ……ንስኻ ኸኣ…. ን ኣኡስ ሓውና ጀላል ያሲን ኣበራ….. ከማኻ ዘይኮነ ንኤርትራ ሃገር ንእስነቱ ዘወፈየላ ብምንታይ ኣኾርዩካ ዘይፍለጥ ከምሓደ መሪሕ ምስረታ ሃገር ምስልምና ጌርካ ከተላልዮ ምፍታንካ…. ንጀላል ያሲን ኣበራ ምውቃስ ዘይኮነ …ንዓና ኤርትራዊያን ከም ተሃመልቲ ከም ዘዝተባህልና ተቀበልቲ ንዑቓት ከማኻ ስለ ዝገመትካ ዘጠራጥር ኣይኮነን።

ካብኡ ሓሊፍካ ኸኣ።

ታሪኻዊ ስድራቤት ፊተውራሪ ኣበራ ሓጎስ ሃናጺ ውህደት ሓድነት ኤርትራ ናይ ኤርትራዊያን ንብዓል ኣቦሓጎታትካ ኣቦታትካ ኣፍሺሎም ዘሕነኽዎም ከተቋናጽብ ምፍታንካ…ኩሉ ብሃገሩ ብኤርትራውነቱ ዝሕበን ከምዝቕየመልካን ዝፍንፍነካን ኣይትዘንግዕ።

ሀ. ማሕበር ፍቕሪ ሃገር ኤርትራ ናይ ኤርትራዊያን፡

ለ. ዕርቂ ንተጻባእቲ ኣሕዋት ኤርትራውያን ኣስላም ክርስቲያን፡ ሐ. መስርሕ ቤተ ክርስቲያን ቅድስቲ ማርያም ኣብ ኣስመራ፡

ዘሰላሰሉ ዘማእከሉ ኣቦ ኤርትራ ከተቋጽብ ምፍታንካ…. ነገድ….. ድቃስ ኣይወስዶን እዩ እንተዘይተዋረደ፡ ዄንካ እምበር..ከሕፍረካ… ኣብ ዱር ከሕብአካ እዩ ዝግባእ ነይሩ።

ንሓዋሩ ትምህርቲ ክኾነካ።

ፊተውራሪ ኣበራ ሓጎስ ናይ ኣቦኦም ብላታ ሓጎስ ኣድጎይ ጽንዓት ዝወረሱ እቲ ዉርሶም ከኣ ንደቆም ደቂ ደቆም ጥራሕ ዘይኮነ…… እምቢ ንመግዛእቲ ንወለዶታት ኤርትራ ዘውረሱ ምዃኖም…በዓል መን እዮም ንሃጸይ ኢጣልያ ተመሓድሩና እምበር ኣይትገዝኡናን ሰብ ንሰብ ገዛኢ ክኾውን ኣይግዛእን ኢሎም ብ1907 ምልዕዓል ህዝቢ ዘበገሱ እሞ ኣብ ናኹራ ብ1917 ዝተሓንቁ ኢልካ ታሪኽ ዝፈልጡ ተወከስ ኣየድልየካን እዩ ወልፈስፈስ።

ብ30 ሰነ 2018።

ኣብ ሃገር ኣመሪካ ስድራ ቤት ፊተውራሪ ኣበራ ሓጎስ ምትእኽኻቦም ጸላዕላዕ ኣቢሉካ ጥራሕ ዘይኮነ ከይተፈለጠካ ብኮፍ መበሊኻ ይኹን ብኣፍካ ዘጥረጠካ….. ተመሊሰ ክደግመልካ፡ ንሶም ሓደ ስድራ ምዃኖም ክእከቡ ክኢሎም…. ያሬት ኩሉ ኤርትራዊ በብ ቤተሰቡ እንተዝእከብ! ኣብኡ እዩ ኸኣ ንፋጋት ከምዚ ከማኻ መታኣኽብቲ ብምስኣን ከብዶም ስለ ዝቕረጹ…ስድራ ቤታት ኤርትራ ከይንተኣኻኸብ እዮም ዝመርጹ ኣብውሻጠና ተእታትዮም ምእንቲ ክጋየጹ እሞ እቲ ዝተገብረ ምትእኽኻብ ሓበን ንስድራ ቤታት ኤርትራ ምዃኑ ይረዳእካ።

ብዛዕባይ ዝበልካዩ።

ከምኡእውን እቲ ናይ መዘከርታ ስእሊ ምስ በዓል ተስፋይ ተምነዎ፡ ዶ/ር ሙሓመድኬር ጠቂዕካ ዕሱባት ምባልካ…. ካበይ ተበጊስካ? መንከ ለኣኸካ? መን ፋራ ኣሎ እዩ ከኣምነካ ኢለ ፍተው ኣይትፍተው ኣብ ጉዳይ ኤርትራ ጥራሕ ኣይትእተው ኢለ ድሕሪ ምምዓድ ብዓል ኣነ ንዕሰብ ወይ ንገባገብ ከምዘይኮንና ታሪኽና ጽኑዕ ታሪኽና ስለ ዝምስክሮ ብዛዕባኡ ክዛረበካ ወይ ክምልሸልካ ኣይደልይን ተምላስ ስለ ዝስዕረኒ።

ሃልል! ሃልል! ሃልል! ነገድ!

ድቃስ ዘይወስዶ እንተዘይተዋረደ

መእተዊ ስእኑ እንተሓደረ ደገ ንኤርትራውያን ደልዩና ከምኡ ክንጋገ ይረድኣዮ ገዛና ከም ንምለስ ጎይታኡ ምስ ተሰጎገ ዘይመላዕልትኻ ኣይተልዕል በልዎ

ብሕጊ ከምእነራኻኽበሉ ሓብርዎ

ፈረንሳ መዕቆቢኡ እምበር…..መሕብኢኡ ድዩ መሲሉዎ።

ሰናይ ቅነ ።

Selam Network Center ምስ ኣቦና ወልደኣብ ወልደማርያም እንታይ እዩ ጸገማ? ወይስ እቶም ኣብቲ መደብ ዝዕደሙ ሓደ ክልተ ፖለቲካን ሃይማኖትን ዝሓዋውሱ ኣብ ልዕሊ ወልደኣብ ወልደማርያም ዝገብርዎ ናይ ጸለመ ዘመተ ፖለቲካዊ ዕላምኦም ብዘየገድስ መርሓባ ብስም ሃይማኖታዊ ኣስተምህሮ ብምምኽናይ ተአንግድ ኮይና?

ማእከል መርበብ ሰላም – ከም ስምኩም ደኣ ንሰላም ተዛረቡ። ንኣቦና ወልደኣብ ወልደማርያም ብስም ትግራይ-ትግርኚ ዝግበር ጎስጓስን ጸለመን እንትርፎ ታሪኽ ኤርትራ ምብልሻውን ልዕላውነት ኤርትራ ብተበለጽቲ ክድፈር ምግባርን ካልእ ትርጉም የብሉን። ከመይ ታሪኽ እንተተበላሽዩ ኩሉ ክበላሾ ቀሊል ስለዝኾነ።

ከም ዝኾነ ኤርትራዊ፥ ኣቶ ወልደኣብ ወልደማርያም ንዝነበሮ ኣሉታውን ኣወንታውን ገምጋም ክግበር ጽቡቕን ሃናጽን እዩ። ካብ ኤርትራዊ ዘይኮንዎ “ትግራይ-ትግርኚ” ወይ ድማ “ኣግኣዝያናዊ” እናበልካ ዝግበር ናይ ጸለመ ጎስጓስ ሓደገኛ ጥራሕ ዘይኮነ ንዕላማ ተበለጽትን ሰብ ካልእ ኣጀንዳን እዩ ብቐሊሉ ባይታ ዝፈጥር። እንተኾነ ኣነ ከም ዝመስለኒ Selam Network Center ዝያዳ ኣብ ሃይማኖት ዛዕባ እያ ተተኩር። በዓል ኣቦና ወልደኣብ ወልደማርያም ድማ ከም ዓቢ ፖለቲከኛን ኣብ ታሪኽ ኤርትራን ህዝቢ ኤርትራን ድማ ተራኦም ከምዃኑ መጠን ብዓይኒ ሃይማኖት ምንቃፉ ምነልባት ብካልእ መልክዑ ክትርጎም ስለዝኽእል ካብ ከምዚ ዝኣመሰለ ዘየድሊ ጎስጓሳት ነጻ ክትወጹ ብትሕትና ይላቦ።

ብዓይኒ ሃይማኖት፥ ኣቶ ወልደኣብ ወልደማርያም ጌርዎ ዝብሃል ጌጋታት እንተሎ ድማ “ትግራይ-ትግርኚ” እናበልካ ዘይኮነስ ከም ኤርትራዊ ክግምገምን ታሪኹ ክዝንቶን ክጸሓፍን ንህዝቢ ኤርትራ ካብ ሕሉፍ ንኽመሃር ጠቓሚ ይኸውን። ካብዚ ሓሊፉ ግና ኣቦና ወልደኣብ ወልደማርያም ኤርትራዊ እዮም።፡ንስለ ኤርትራ ድማ ተቓሊሶም። ንስለ ኤርትራ ድማ ኣብ 1993 “እወ ንናጽነት” ኣድሚጾም። ኣብ መሬት ኤርትራ ድማ ብ15/05/1995 ተቐቢሮም።

ነዚ ኤርትራዊ መንነት ድማ ብሂወቶም ከለዉ ዝወሰደሎም ኣይነበረን።፡ድሕሪ ሞቶም ድማ ዝቕንጥጠሎም ከቶ የሎን። ገለ ዝጠፈሹ ፖለቲከኛታት ንስለ ፖለቲካዊ ረብሓኦም ፍሹል መንነት እንተወሰድዎ ንሕና ኤርትራውያን ኤርትራውነቱ ክንዕቅበሉ ደኣምበር ክንምንዝዓሉ ኣይግባእን። ከመይ ኣቦና ወልደኣብ ወልደማርያም ብሂወት እንከለዉ ኤርትራውነቶም ክምንዝዕም ዝኽእል ከቶ እኮ ኣይየነበረን። ስለምንታይ ንኤርትራውነቶምን ንስለ ሓርነቶምን ደው ስለዝበሉ።

ከም ውጽኢቱ ድማ ኣቦና ወልደኣብ ወልደማርያም ወላ ኣብቲ ጽንኩር እዋን ነታ ኤርትራዊ መንነትልም ዓቂቦምን ካብ ዘየድሊ ዓበድበድን ሓራ ኔሮም። ሓራ ኮይኖም ከኣ ዓሪፎም። ሕጂ’ውን ኣብቲ ኣብ ኤርትራ ዝርከብ መቓብሮም ብሓርነት ከዕርፉ ንግደፎም።

እንተ ከም ኤርትራዊ ግና ታሪኹ ብምድህሳስ ብጽቡቕ ይኹን ብሕማቕ ክዝከሩ ባህርያዊ እዩ። ንስለ ትምህርትን ልቦናን ድማ ታሪኾም ክንፍትሾምን ክንመራመረሎምን ግቡእ እዩ።

ስለዚ Selam Network Center – ከም ሃይማኖታዊ መርበብ መጠን ንኤርትራውያን ኤርትራውነቶም ዝቕንጥጥ ዛዕባ ሒዝኩም ክትመጹ ኣይግድን።

እዚ ክብል ከለኹ ድማ Selam Network Center ከም መርበብ ሓበሬታ ከምዚ ይገብር እዩ ኣይኮንኩን ዝብል ዘለኹ። እንታይ ደኣ ኣብ መደባትኩም ዕዱም ብዛዕባ ኣቦና ወልደኣብ ወልደማርያም ክዛረብን ዘየድሊ ፖለቲካዊ መኣዝን ዘለዎ ሓሳባት ዝዝርግሕ ኣለዘጋጠመንን እዩ። ካብ ከምዚኦም ዝኣመሉ ውልቀ-ሰባት ዓይነት ሰባት ዘቕርብዎ ፖለቲካዊ ሓዘል ዛዕባ ምስቲ ሓፈሻዊ ዕላማኹም ስለዘይከይድ ብወገነይ ጽቡቕ ኣይኮነን በሃላይ እየ።

እንተኺልኩም ፖለቲካን ሃይማኒትን ምፍላይ እንተዘይኮነ ድማ ክሳብ ሃገራዊ መንነት ዝቕንጥጥ ዛዕባ ዘይምቕራብ ተመራጺ ይኸውን።

ኣይተ ዳዊት ገብረእግዚኣብሔር ሓደ ካብቶም፡ብሃብቶም ዝፍለጡ ሃብታም ነጋዳይን ኣውፋራይን ኮይኖም ኣብዚ ግዜዚ ኣብ ንግዳዊ ንጥፈታት ኣብ ንጡፍ ወፍሪ ይትከብ። ድሕሪ ስምምዕ ሰላም ኤርትራን ኢትዮጵያን ድማ ናብ ኤርትራ ወፍርታት ንኸካይድ ኣብ ተበግሶ ይርከብ።

ነዚ ተበግሶታት ንምቅልጣፍ ድማ ነቲ ቅድሚ ሕጂ ልዕላውነት መሬት ኤርትራ ብምድፋር ባድመ ናይ ትግራይ እያ ኢሉ ዝዛረቦ ዝነበረን ከምኡ ድማ ብውሽጢ ውሽጢ ንምንቅስቓስ ኣሕዋት ኣግኣዝያን(Agazian Brotherhood Movement) ዝገብሮ ዝነበረ ቀጥታዊ ይኹን ብዘይቀጥታ ብሞራል ኮነ ፋይናምሳዊ ሓገዛት ንልዕላውነት ኤርትራ ዘየኽብርን ኣብ ቀጻልነትን ውሕስነትን ሃገረ ኤርትራ ድማ ኣብ ሓደጋ ዘውድቕ ስልውዝኾነ ኣብ ኤርትራ ዝገብሮ ዝኾነ ይኹን ወፍርታት ብጥንቃቐ ክርአን ክጽናዕን ይግባእ።

ቅብዚ ግዜዚ ኣብ ብዙሕ ናይ ማሕበራዊ ርክባት ወጺኡ ዝገብሮ ዘሎ ርክባት ድማ እቲ ተቐያያሪ መርገጺኡ ዝያዳ እናተነጸረ ይኸይድ ኣሎ። ምነልባት ንኸምስል ሓደ ሓደ መመላኽዒ ቃላት እንተተዛረበ ብሕሉፍ ቃላቱን ምንቅስቓሳቱን ተዓዚብካ ኣቶ ዳዊት ገብረእግዚኣብሔር ዝገብሮ ዝኾነ ይኹን ወፍርታት ንጥቕሚ ህዝቢ ኤርትራ ዝጠቅም ኣይኮነን።

ወላኳ ከም ኤርትራዊ ሊበራላዊ ዲሞክራት ኣውፈርቲ ናብ ኤርትራ ብነጻ ከዋፍሩ ዘተባብዕ መትከል እንተሃለወኒ ኣብ ልዕልላውነት ሃገር ዘለኒ መትከል ውን ልክዕ ከምቲ ኣብ ነጻ ንግዲ ዘለኒ መርገጺ ተሪርን ኣብ ዋጋ ዕዳጋ ዝኣቱን ኣይኮነን። ስለዚ ነዚ ልዕላውነት ሃገረ ኤርትራ ኣብ ሓደጋ ዘእቱ ኣውፋራይ ብቐሊሉ ሃብቱ ከዋፍር ዘይኮነ ጥንቁቕ ዝኾነ መስርሕ ክሓልፍ ይግብኦ። እንተዘይኮነ ጽባሕ ንህዝቢ ኤርትራ ኣብ ዘየድሊ ሕንፍሽፍሽን ዕግርግርን ከየእትዎ።

ብፍላይ እቲ ኣብ ልዕሊ መሬት ባድመ ዘለዎ መርገጺ ንማንም ኤርትራዊ ዘቖጥዐ ስለዝኾነ ህዝቢ ኤርትራ ናይተ ዳዊት ብጽቡቕ መንፈስ ክቕበሎ እዩ ዝብል ርድኢት ኣለኒ።

ብተወሳኺ ውን ነቲ ንሃገረ ኤርትራ ምስ ትግራይ ሓዊሱ ሓዳሽ ሃገረ ኣግኣዝያን ንምምስራት ራኢ ዘለዎም ኣሕዋት ኣግኣዝያን ዘለዎ ምድንጋጻት ብቐሊሉ ዝርአ ኣይኮነን።

ኩሉ ህዝቢ ኤርትራ ብኣቶ ዳዊት ገብረእግዚኣብሔር ዝግበር ዝኾነ ይኹን ወፍርታትን ምንቅስቓሳትን ብኣተክሮ ክዕዘቦን ልዕላውንርት ሃገር ኣኽቢሩ ዝኸይድ ወፍትታት ንክኸተልን ብሕጊ ዓለማዊ ንግዲ ዓለም ክቕየድን ጻውዒትና ክንገብር ይግባእ።

ስለዚ ብቅንዕናን ምኽባር ልዕላውነትን ክብረትን ናይ ሓደ ህዝቢ ከየኽበርካ ዝግበር ዶብ ሰገር ወፍርታት ብዓይኒ ሕልና ውን ተቐባልነት ስለዘይብሉ ኤርትራ ሕጋዊ መንግስቲ ክሳብ ዘይሃለዋ ሕጋዊ ወፍርታይ ውን ስለዘይካይደ ኣቶ ዳዊት ገብረእግዚኣብሔር ዝገብሮ ወፍርታት ከም ምትእትታው መግዛእቲ ኣብ ልዕላዊት ሃገረ ኤርትራ እዩ ዝቑጸ። ኣብ ኤርትራ ምቁሟት ድማ ናይ ነገር ጥዕና ኣይኮነን።

The New Face of Agaw People History, values and Culture Advocator, Selim Adhana is filling the gap which was almost on the verge of extiniction in promoting the Agaw People of Eritrea. This noble initiative is taking tract among Eritreans, especially among the Bilen speaking communities to re-connect with their ancient civilization.

Agaws are part of the great Cushitic Civilization who dominated the Horn of Africa and North Africa. Before the Romans conquest of Cush Kingdom, Agaws were the most powerful people of the horn of Africa.

Together with the Bejas(another strong Cushitic group), the Romans were unable to defeat them in their conquest to control Nubia. To acknowledge their bitter defeat, they described the Cushitic as headless people – commonly called the Blemmyes in western literature and mythology.

Selim Adhana is one of the few self-educated Eritreans in Agaw history. Currently, he is working with his people to awaken them.

https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=1820041948093930&id=100002644277161

Selim Adhana is from Bet Terqe (see the chart below) of the Bilen speaking strong Community of Eritrea who lives around the second largest and famous city of Eritrea, KEREN.

Selim Adhana is now working with Bet Terqe Community to awaken his people. He is ready to work with all Agaws of the horn of Africa in general, and Eritreans in particular.

He has done extensive research and written many pieces about Agaw history, culture, and values.

I am(the author of this article) also from Agaw family descendant. I am learning many things about Agaw people from people like Selim. I hope I will also contribute my share.

According to Selim, most Eritreans are Agaws, especially those who live in the highland of Eritrea and along the Red Sea Coast. Together with other Kushitic language speakers, Selim Adhana has a greater vision to unite Eritreans as ONE FALIMY.

The most vivid reference history of the Agaws is the last kingdom they had established in today’s Ethiopia – the Zagwe Dynasty, in Lasta. Before its destruction, Zagwe Dynasty controlled the day – to – day activities of the Kushitic people through a decentralized system of self-autonomous local polities. These polities had laws which were separated from religion.

Today, Lalibela is the monumental landmark and legacy of the Agaw kingdom.

Many are misunderstanding his struggle at this days. But, soon he will get many people who support his struggle and vision.

I wish him good luck.

The newly established Satelite based TV channel EriSat is initiated by a group of Eritrean dissidents. I appreciate those who participate in this noble project and their efforts and to make it successful to start.

I do not have extended information about this project. What I know is obtained from information shared through social media, mainly Facebook and radio interviews. Therefore, it is hard to say more at this moment. Nevertheless, I would like to forward my penny idea that I think can be useful for the project success.

In this article, I would like to convey two major concerns.

1. Values to be Promoted: National Vs. Liberal

Mass media work on promoting certain values and principles. These values are intended to affect the way of thinking and life of the people in a target. Therefore, any social media is expected to define its vision based on the ideals it wants to nurture. In this regard, it is crucial to ask what values are expected to be the base of EriSat.

What is the ideological principle of the program that is expected to be broadcasted through EriSat? I believe that if it is oriented by Nationalism ideology, it will produce no positive impact.

In an interview conducted with Radio SBS Tigrigna on November 01, 2018, the current serving General Board director Saba Tesfahiwet has said the program main objective is to give high regards on national sovereignty and unity of Eritrean people. Although this is a fundamental principle is good, it depends on the way you deal with it.

I hope EriSat will entertain more liberal ideas and values. Liberal values are what Eritreans deserve these days. Nationalism has corrupted Eritrean mind resulting great damage to the quest for freedom.

2. Transparency

So far, the project is non-transparent. And, Eritreans have no idea who is behind it. Of course, I have no doubt the project idea was initiated by independent and concerned Eritreans. And, their intention is good.

However, the people deserve to know who is who in this great project. Transparent is one of the key concepts where Eritreans have great failures.

SBS Radio Tigrigna journalist Beyene Semere tried to ask the current Board Director about the source of funds for this project and who is in this project. She did not disclose it. All she said is just obscure. She tried to generalize instead of giving at least some key pieces of information that can clear doubts.

I hope the project idea and initiators will be fully transparent in their activities and make it public, including their sponsors.

This project seems to have a long period of preparations. There are key indicators for this. If the Board Director did not make its whole project, it will only add another injury to our democratization process.

Therefore, EriSat is expected to define the values it is will promote and be transparent. By doing so, it can be a great path toward greater achievements.

I wish EriSat good luck.

Here is the first 30 minutes broadcast

Right to Belief is one of the basic and fundamental rights of human being. In any state where some religion has an official recognition lead an automatic discrimination of any other religion or religious denomination. Eritrea is a unique example.

PFDJ Regime Religious guidelines are strict and work through official recognition. Those religious practices or denominations which are not recognized are banned from practice.

From the Christian denomination, Orthodox Church, Catholic Church, and Protestant are the only officially recognized churches. Any other Christian denomination is not allowed to operate. As a result, many Christians who are found to practice differently are put in prison and tortured. JEHOVAH Witness Church and its members are the first victims(since 1993). Then Pentecost Church became another target since 2001.

Eritrean Muslims are not different from Christians. The only recognized sect is Sunni. Any other Islamic sect is systematically oppressed and members are exposed to extremist or radical accusation which usually ends in arrest and disappearance.PFDJ Regime in Eritrea has given a recognition to Sunni Islam. Other sects of Islam are condemned and have no freedom to practice their religious rituals freely.

Many believers are arrested under the cover of Jihadists. And, those who do not want persecution are not openly declaring their sect. Instead, they are continuing their rituals within the umbrella of the recognized Sunni practices.

Freedom of religious practices is absent in Eritrea. Even those who got recognition are under strict control. Many religious leaders, including the Patriarch of Eritrean Orthodox Church, is under house arrest since 2006. And, contrary to the Church’s law, his position is replaced by other appointed Leader.

Other sects, like Sufism, are not officially recognized though there are many adherents since the birth of Eritrea as a colonized country. Sufi adherents are dominated by Sunnis. For a long time, they have no freedom of practicing their rituals.

As you can see in this youtube below, Sufi practitioners in Somali had similar challenges. But now, with the relative peace and freedom of religious practices, Sufi practices is reviving. I hope all religious institutions and beliefs to have full freedom very soon in a free and democratic Eritrea.

Eritreans deserve to exercise their belief systems freely without any fear of persecution, be it from the government or from any citizen.

መእተዊ (ብተስፋብርሃን )

እዛ ጽሕፍቲ ብሓው ኤርምያስ ዘርአ ዝበሃል ኤርትራዊ ኣብ ገጽ መጽሓፉ (Facebook) ብዕለት 10/10/2018 ዝተጻሕፈት ኮይና ብትሕዝቶኣ ኮነ ዕምቆታ ንልቦናን ጥበብን ኣዝዩ ጠቓሚ ዝኾነ ሓሳባት ዘለዋን ብዙሕ ድማ እተስተምህርን ኮይና ስለዝረኸብክዋ ኣብዚ ናይ ውልቀይ ከብሒ ጽሑፋት(Blog) ከሕትማ ብዝሓተትክዎ መሰረት ፍቓድ ስልዝረኸብኩ ናብ ተጠቀምቲ ከብሒ ጽሑፋተይ ኣስፊረያ።

ብናተይ ኣረኣእያ፥ ሓው ኤርምያስ ዘርአ ሓደ ካብቶም ነጻ ዝኾነ ሓሳባት(Liberal Ideas) ዝውንኑን ንሓርነት ህዝቢ ኤርትራ ካብ ዝቃለሱ ዘለዉ ብሉጻት ኤርትራውያን እዩ። ኣብ ገጽ መጽሓፉ ሓሓሊፉ ናብ ህዝቢ ዘቕርቦም ጽሑፋት ውጽኢት ዓሚቕ ኣስተንትኖ ኮይኖም ብስነ-ጥበባውን ሳይንሳውን ኣቀራርባ ኣማዕሪጉ ናብ ህዝቢ የቕርብ። ኣብ ታሪኽን ወለዶታት ህዝቢ ኤርትራን ውን ዕሙቕ ዝበለ ፍልጠን ኣረዳድኣን ዝወነነ ካብቶም ንቑሓት (Enlightened) መንእሰይ እዩ።

ምስ ህሉው ፖለቲካውን ማሕበራውን ኣረኣእያ ክርአ እንከሎ ኣገዳስነት ናይዛ ሓው ኤርምያስ ዘርአ ዘቕረቦ ጽሑፋት ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ። ሰብኣውነት(Humanism) ገና ዘይማዕበለ ኣምር ኮይኑ ንኤርትራውን ኣብ ሰብኣዊ መሰላትን(Human Rights) ዲምክራስን (Democracy) ዘለዎም ኣረዳድኣ ከምቲ ዝድለ ንቕሓት ዘማእከለ ኣይኮነን ክበሃል ይከኣል እዩ። ንቑሓት ብዝገብርዎ ኣበርክቶ ግና ብናይ ዘይቅየር ኣምር ኣተሓሳስባ የለን።

ሰብኣውነት?

ንኩሉ ትበጽሖ ኢልናኩም ዝቕንጥወኩም ፡ ወዲ ሰብ ፍጡር ክሳብ ዝኾነ ኣይጽየንን ምስ ትብሃሉ ኣራእስኩም ጋህሪ ዝግንፍል ፡ ኪንዮ መሰልን ክብረትን ሓንቲ ሃገር ሰብ ንሰብ ክፋቐር ናጻ ግደፍዎ ፍቕሪ ትፈታሕ ኢሉ ንዝመኸረ ትጽዩኑ እቲ ዝገርም ካኣ ሰባኣውነት ብምባል ብዓውታ ኣፍልቡኹም ነፊሕኩም ትምድሩ ፡፡

ሰብ ብምወስቦ ይልካዕ ድዩ ? ሰብ ብተፈጥሩኡን ትውልዱን ዓዱን ይጓነ ድዩ ? ሰብ ብትዕድልቱ ይጽየን ድዩ ? ሰብ ሪሒቑ ክቐርብ ከ ይኽእል ድዩ ፡ እቲ ንስኹም ትፈልጥዎ ወዲ ሰብ እዚ ኣነ ዝፈልጦ ኣይኮነን ድዩ ? ሰብ ብሃይማኖቱ ይውገድ ድዩ እወ ወዲ ሰብ ፍጡር ኮይኑ ኣይተፈጠርካን ከ ይብሃል ድዩ ?

መና እዩ ንሰብ ብምውስቦ ዝጸባጸብ ? መና እዩ ንሰብ ዘይውድዓዱ ምስ ዝኸውን ተነጽሎ ዘሪኢ ? መና እዩ ንወዲ ሰብ ባህርያት ጠባዩ ካብ ባህልና ስለ ዝተፈለየ ጥራይ ቂር ዝብሎ ? መና ኸ እዩ ድጉል ውሽጣዊ ቂምታ ኣጽንሑ ሰባት ዝብድል ብሰብ ክጽየን ከሎ ሽዑ ትርጉምን ቋንቋን ሰባኣውነትን ዝርዶኦ መስተማሰሊ ኣምሰሉ ፍጡር ።

ሰብ ንእምነቱ ጨቢጥኩም ጎይቶት ክትኮኑሉ ምስ ትፍቱኑ ናይ ካሎኦት ዓቀይቶት ኮይኑ ክነብር ምስ ዝግደድ መን እዩ ተጋግዩ ፡ ንስኻ ካባና ኣይትውለድን ፡ንስኺ ሃይማኖትኪ ለውጥኪ ንስኻትኩም ብዕሉግ ስራሕ ትሰርሑ ኣለኹም ፡ ንስኻትክን ውን ኣይካብ ማይ ቤትናን ዝብሉ ሕላገት ሕማቕ ተሎኦምዳዊ ባህርያትኩም ኣብ ዘይውዳእ ማዓሙቑ ውን ዘይድህሰስ ህልኽ ከም ዘስጠመኩም መቸም ኣይስወጠኩም እዩ ዘሎ፡፡

ባህሪ ሓድሕድኩም እንብዛ ጋዕዝዩ እቲ ኣብ ሞንጎኹም ክዕወት ዝኽእል ኣካል ከኣ ሸቱኡ ከሃርም ናይ ግድን እዩ ጨካን ክኸውን ዝግደድ ምኽንያቱ ሕብረተሰብ ምስ ዝባላሾ ካቡኡ ክፈሪ ዝኽእል ኣካል እንኮ ግዕዙይ መራሒ ጥራይ እዩ ። ሰብ መሰል ሃይማኖት ይከበር ጥራይ ስለ ዝበለ ሸይጣን ትብሉ ሰብ መሰል ግብረሰዶም ከም ሰባት መጠን ይከበር ስለ ዝብል ከሞኦም ኢኻ ትብሉ ፡ ሰብ መውስቦ ሰባት ዶብ የብሉን ቡኡ መጠን ከኣ ክቕጽል ኣለዎ ሞዛይካዊ ሕብረተሰብ ክንፈጥር ምስ ዝብል ቅልውላው ናይ መንነት ኣለካ ትብሉ ።
ድሕሪ እዚ ኩሉ ግና ንሰባኣውነት ታኣምኑ ፡ እቲ ዝገርም ትርጉምን ዕላማን ሰባኣውነት ብጭራሽ እንዶ ዘይብልኩም ምዃንኩም እዩ ።

ኣብ ኤርትራ ሰባኣውነት ስለ ዝጎደለ እዩ ምስጢራውያን ሕብረተሰብ ክእከቡ ዝኻኣሉ ፡ ዘይሰባኣውነታዊ ተግባር ክፍጽሙ ከኣ ን 27 ዓመት ወሪሖም እዮም ሕጂ ዓቐብ ምስ ኮነ ፋሕ ክብሉ ክግደዱ እዮም ። መሰረት ምንባር ንውሑስ መጻኢ ኪንዮ መሰል ኣብ ቀዳማይ ደረጃ ክቕመጥ ዝኽእል ሰባኣውነት እዩ ፡ ግቡኡን ዋንነትን ድሒሩ ዝመጽእ ኣካል እዩ ። ሰብ ን ኤርትራ ምስ ዘገልግላ ክነብረላ ኣይክእልን እዩ ? ንሱ ኸ ስለ ዝገልገላ ጥራይ ናብቶም ዝብጽሕዎ ክሕውሳ ዝደልየሉ ምኽንያት እንታይ እዩ ?

ሕማምኩም ፈውሱዎ ፈውሱ ዝነግረኩም ኣካል ምስ ትረኽቡ ግን ቀዳሞት ጸላእቱ ኢኹም ፡ ኣብዘን ክልተ ዓመት ኣብ ፖሎቲካ ኤርትራ ዝገብርኩዎ ዳህሳስ ብዙሕ ረቢሐ እየ ብዝያዳ ሕብረተሰብን ኣህዛብን ኤርትራ እንታይ ምዃኖም ብግቡእ ክፈልጥ ኪኢለ ሓንቲ ክመኽሮ ዝኽእል ነዚ ኑኡስ ወለዶ እንተልያ ። ካፍቲ ፖሎቲካውያን ዝጻወትዎ ናይ ከፋፊልካ ምግዛእ ውጥን ወጺኡ ብደረጃ ሰባኣውነት ቆይሙ ነቶም መሓልኾታት ዝገጥምዎ ክስዕር ጥራይ እዩ ዘለዎ ።

ግና ሓደራኹም ሰባኣውነት ዘይንፈልጦ ሰባኣውነት ክንብል ኣይንፈትን ኣይመልከዐልናን ውን እዩ ።

ብኤርምያስ ዘረአ