Month: December 2018

ግርማይ ኪዳነ (ወዲ ፍሊፖ) ጽውጽዋይ ዛንታ 40ታት ክነግረና ተላዒሉ። ኣስተንትኖ

ቅልዕቲ ደብዳበ፡ ንሕሱር ነገድ ድቃስ ኣይወስዶን’ ዩ፡ እንተይዘተዋረደ። ካብ ወደባት ኤርትራ፡ ግርማይ ኪዳነ (ወዲ ፊሊፖ)

ንሕሱር ነገድ ድቃስ ኣይወስዶን’ ዩ፡ እንተይዘተዋረደ።

ቅልዕቲ ደብዳበ፡

ንነገድ ተስፋብርሃን ረድኢ

ካብ ወደባት ኤርትራ፡ ግርማይ ኪዳነ (ወዲ ፊሊፖ) original post can be found here


ስም ክትሰምዖ ግርም፡ መን ምዃኑ ምስፈለጥካ ግን ዓባይ ምርጫ ትም… ይብሉ ለባማት፤ እሞ እቲ ሒዝካዮ ወይ ተወጢሕካዮ ዘሎኻ ስም፡ ከምቲ ንዓኻ ይኹን ንቤተሰብካ ኣሕዋትና ብሄረ ብሌን… ነገደ ደገ ደገ ኢሎም ዝነጸሉኽም… ንስኻ ኸኣ ብምኽንያት ሕስመት ኣብ ኤርትራ ዑቕባ ሓቲትካ ንነብስኻ ተማዓራሪ ዘሎኻ… እቲ ተስፋብርሃን ዝብልዎ ኤርትራዊ ስም ከም ዘይብጸሓካ ኣሚንካ ክትልውጦ መጀመርያ ምዕዶይ እልእከልካ።

ለባማት ክምዕዱን ክገንሑን እንከለው ኣብ ዘይመንጠቢኽን ኣይሰጉም እግርኽን ይብሉ እሞ ብዛዕባ ኤርትራ ይኹን ኤርትራውያን ዝምልከተካ ስለ ዘይብልካ…ከምቲ ኣበሓጎታትካ አቦታትካ ኣይትብጽሑና ኣይመማስሕትና ኢሎም ኣሕዋትና ብሄረ ብሌን ምስ ኣነጸልዎም ምስ ዝነበረ ሓሳኽ ስርዓት እትዮጵያ ከለቛመጹ ዝተሃንደዱ ንስኽ ኸኣ ንህዝቢ ኤርትራ ኣብ እሕታን ምረትን ኣሎ እሞ…. ተኸርሚዮ ንኽነብር ክትፈናቕሎ ኣስላማይ ክርስታናይ ኢልካ ክትመቓቅሎ ምፍታንካ ዘይርዳእ ኣይኮነን።

ሎሚ ኣብ ኤርትራ ተኸሲቶም ዘሎዉ ሸፋቱ እኮ ዓደይ ወዲ ዓደይ ኣይትበል ሃገር ጥራሕ በል እናበሉ ከም ሓለይቲ ዘታለልዎ ብዘይምኽንያት ኣይነበረን። እቲ ምኽንያት ከኣ ደቂ ዓዲ እንተተኣከቡ መተኣኸብቲ ስለ ዝሰእኑ ምጽኣት ምዃኖም ስለ ዝውሰኑ ኣብ ውሻጠና ተኣታቲዮም ነዛ ሎሚ ኣግሂዶም….. ምስ ኣሕዋትና ኢትዮጵያዊያን ንሳላሳ ዓመት ዝተዋጋእናዮ ዝተጻባእናዮ ብጣዕሚ እዩ ዘሕዝነና ዝበሎ ምጹእ ጎይታኻ ኢሳያስ ኣፈወርቅ ….. ንስኻ ኸኣ…. እቶም ጽፉፋት የሕዋትና ብሄረ ብሌን ያዕ በል ነገድ ኢሎም ዝነጸሉኻ መናጽልቲ ንኽትኣኻኸብ ሓኾትኮት ትብል ከም ዘሎኻ ኣይንዝንግዖን።

ክስቆረካ ዘለዎ።

1. እቲ ናተይ ይጽነሓልካ…… እቶም ዝነጸሉኻ ኣሕዋትና ኤርትራዊያን ብሄረ ብሌን መንእዮም ከመይ ባህርያቶም እንተትውከስ ኣስልምና ክርስትያና ኣሕዋት ኢሎም ዓቢ ኣስተዋጽኦታት ዘመስከሩ ሓበን ኤርትራ ምዃኖም ዝዝንግዖ የለን……. ንስኻ እውን ዘይትፈልጦ ኣይኮነን፡

2. ሃይማኖት ምስልምና መበገስ እምንቶኡ ካበይ እዩ እንተትውከስ….. እታ መልሳ ካብ ባጽዕ ርእሰ ምድሪ ኤርትራ ስለ ዝኾነ ንኣየናይ ታሪኽ ክትሓክኽ ኢኻ ፈተነኻ፡

ዘይሓፍር እና ዘለለ ጥራጥ ቋቕ የብል።

ከምዝተባህለ……ንስኻ ኸኣ…. ን ኣኡስ ሓውና ጀላል ያሲን ኣበራ….. ከማኻ ዘይኮነ ንኤርትራ ሃገር ንእስነቱ ዘወፈየላ ብምንታይ ኣኾርዩካ ዘይፍለጥ ከምሓደ መሪሕ ምስረታ ሃገር ምስልምና ጌርካ ከተላልዮ ምፍታንካ…. ንጀላል ያሲን ኣበራ ምውቃስ ዘይኮነ …ንዓና ኤርትራዊያን ከም ተሃመልቲ ከም ዘዝተባህልና ተቀበልቲ ንዑቓት ከማኻ ስለ ዝገመትካ ዘጠራጥር ኣይኮነን።

ካብኡ ሓሊፍካ ኸኣ።

ታሪኻዊ ስድራቤት ፊተውራሪ ኣበራ ሓጎስ ሃናጺ ውህደት ሓድነት ኤርትራ ናይ ኤርትራዊያን ንብዓል ኣቦሓጎታትካ ኣቦታትካ ኣፍሺሎም ዘሕነኽዎም ከተቋናጽብ ምፍታንካ…ኩሉ ብሃገሩ ብኤርትራውነቱ ዝሕበን ከምዝቕየመልካን ዝፍንፍነካን ኣይትዘንግዕ።

ሀ. ማሕበር ፍቕሪ ሃገር ኤርትራ ናይ ኤርትራዊያን፡

ለ. ዕርቂ ንተጻባእቲ ኣሕዋት ኤርትራውያን ኣስላም ክርስቲያን፡ ሐ. መስርሕ ቤተ ክርስቲያን ቅድስቲ ማርያም ኣብ ኣስመራ፡

ዘሰላሰሉ ዘማእከሉ ኣቦ ኤርትራ ከተቋጽብ ምፍታንካ…. ነገድ….. ድቃስ ኣይወስዶን እዩ እንተዘይተዋረደ፡ ዄንካ እምበር..ከሕፍረካ… ኣብ ዱር ከሕብአካ እዩ ዝግባእ ነይሩ።

ንሓዋሩ ትምህርቲ ክኾነካ።

ፊተውራሪ ኣበራ ሓጎስ ናይ ኣቦኦም ብላታ ሓጎስ ኣድጎይ ጽንዓት ዝወረሱ እቲ ዉርሶም ከኣ ንደቆም ደቂ ደቆም ጥራሕ ዘይኮነ…… እምቢ ንመግዛእቲ ንወለዶታት ኤርትራ ዘውረሱ ምዃኖም…በዓል መን እዮም ንሃጸይ ኢጣልያ ተመሓድሩና እምበር ኣይትገዝኡናን ሰብ ንሰብ ገዛኢ ክኾውን ኣይግዛእን ኢሎም ብ1907 ምልዕዓል ህዝቢ ዘበገሱ እሞ ኣብ ናኹራ ብ1917 ዝተሓንቁ ኢልካ ታሪኽ ዝፈልጡ ተወከስ ኣየድልየካን እዩ ወልፈስፈስ።

ብ30 ሰነ 2018።

ኣብ ሃገር ኣመሪካ ስድራ ቤት ፊተውራሪ ኣበራ ሓጎስ ምትእኽኻቦም ጸላዕላዕ ኣቢሉካ ጥራሕ ዘይኮነ ከይተፈለጠካ ብኮፍ መበሊኻ ይኹን ብኣፍካ ዘጥረጠካ….. ተመሊሰ ክደግመልካ፡ ንሶም ሓደ ስድራ ምዃኖም ክእከቡ ክኢሎም…. ያሬት ኩሉ ኤርትራዊ በብ ቤተሰቡ እንተዝእከብ! ኣብኡ እዩ ኸኣ ንፋጋት ከምዚ ከማኻ መታኣኽብቲ ብምስኣን ከብዶም ስለ ዝቕረጹ…ስድራ ቤታት ኤርትራ ከይንተኣኻኸብ እዮም ዝመርጹ ኣብውሻጠና ተእታትዮም ምእንቲ ክጋየጹ እሞ እቲ ዝተገብረ ምትእኽኻብ ሓበን ንስድራ ቤታት ኤርትራ ምዃኑ ይረዳእካ።

ብዛዕባይ ዝበልካዩ።

ከምኡእውን እቲ ናይ መዘከርታ ስእሊ ምስ በዓል ተስፋይ ተምነዎ፡ ዶ/ር ሙሓመድኬር ጠቂዕካ ዕሱባት ምባልካ…. ካበይ ተበጊስካ? መንከ ለኣኸካ? መን ፋራ ኣሎ እዩ ከኣምነካ ኢለ ፍተው ኣይትፍተው ኣብ ጉዳይ ኤርትራ ጥራሕ ኣይትእተው ኢለ ድሕሪ ምምዓድ ብዓል ኣነ ንዕሰብ ወይ ንገባገብ ከምዘይኮንና ታሪኽና ጽኑዕ ታሪኽና ስለ ዝምስክሮ ብዛዕባኡ ክዛረበካ ወይ ክምልሸልካ ኣይደልይን ተምላስ ስለ ዝስዕረኒ።

ሃልል! ሃልል! ሃልል! ነገድ!

ድቃስ ዘይወስዶ እንተዘይተዋረደ

መእተዊ ስእኑ እንተሓደረ ደገ ንኤርትራውያን ደልዩና ከምኡ ክንጋገ ይረድኣዮ ገዛና ከም ንምለስ ጎይታኡ ምስ ተሰጎገ ዘይመላዕልትኻ ኣይተልዕል በልዎ

ብሕጊ ከምእነራኻኽበሉ ሓብርዎ

ፈረንሳ መዕቆቢኡ እምበር…..መሕብኢኡ ድዩ መሲሉዎ።

ሰናይ ቅነ ።

Mythology Vs. Reality: the case of Jebertiyyah-Sufi Brotherhood Politics

Eritrea is not the land of Mythologists. It is the land of brave people and heroism. But, our religion is full of mystical views. and, indeed religion is basically born from mystical worldview.

The problem comes when this mystical worldview is tried to change it into a reality. It is different. Eritrea is full of mystics. It is the land of secrecy. But the people are not mystical. They are real, brave and determined people. This is a proved fact.

But now, there are people who are trying to make Eritrea the land of Mystic people by manipulating the mind. I feel ashamed of this political intoxication.

Let us come to the real world and fight for human rights and democracy. Eritrean people are dying.

#Beyan_Negash from awate.com, wrote,

Orally passed mythologies and legends abound in the realms of prophet proportions as aided and abetted by lack of rigorously researched material being availed up until the publication of “Menyom Eritrawyan Jebrti” earlier this year. Dr. Mustafa (2015) put the Eritrean Jebertis out of the myth into the realms of historical and cultural map, one that’s backed by over 150 scholarly references.

for more, please read this article to see how mythology can be used in politics

Abba Teklemaryam Semharay(1871-1942): An Eritrean Catholic Priest who rejected Latinization

Abba Teklemaryam Semharay (1871 – 1942) an Eritrean Catholic priest who fought against Latinization of Eritrean Catholic Church. Abba Teklemaryam Semharay was among the first Catholic priest to be ordained in the year of 1893 in the then established Catholic Cathedral St. Michael in Keren, Eritrea by the French missionaries.

Abba Teklemaryam Semharay was born in Keren. His original village was in Shieb-Seleba, a small Village near the famous and historical monastery Debre-Sina in Senhit Region. Abba Teklemaryam Semharay objected the latinisation of the Eritrean Catholic Church. But, the biggest challenge was the materials needed for the Liturgical services.

He took the responsibility to prepare Ge’ez version of the Catholic Liturgy. He cooperated with the Orthodox Church of Ethiopia to develop it from scratch. The colonizers were not happy with his motion. They sent him to Jerusalem to serve there as a representative of Eritrean/Abyssinian Catholic Church and assist in pilgrimage.

It is from Jerusalem that Abba Teklemaryam Semharay worked so hard to develop the Ge’ez rite. He worked with Ethiopian monks day and night to develop the Ge’ez rite.

Abba Teklemaryam formed a committee with other Catholic priests. Although the Italians were not happy with his works, they did not want to mess too. Therefore, they gave him limited support to work.

From Jerusalem, he went to Rome, then to Paris and back to Rome. In Rome, he was a professor of Ge’ez language. During all these days, he never stopped working for the development of Ge’ez literature and liturgy. He published dozens of articles related to Ge’ez language and materials.

After years of hard work to develop Ge’ez and his service to people, he passed away in 1942. His remains are now in the Vatican. Abba Teklemaryam Semharay Selim is remembered for his great intellect and courage to preserve Eritrean identity. He stood firm against latinisation of Eritrea while he stood high for the mission he was ordained for.

To know more about his works please read this 

http://www.eparchyofkeren.com/topics/Abba.Teklemariam.Semharay.pdf 

Aberra Royal Family: ፖለቲካዊ ምንቅሳቓስን

ስድራ-ቤት Aberra Hagos ተራ ስድራ-ቤት ኣይኮነትን። ካብ መወዳኣእታ 19 ክ/ዘ ኣትሒዛ እዛ ስድራ-ቤታ ስድራ-ቤት ኣብ ሂወት ኤርትራውያን ብዙሕ ጽልዋ ዘለዋ እያ። ንምሉእ ህዝቢ ኤርትራ ኣብዚ ሕጂ ዘለናዮ እንተ ብጽቡቕ እንተ ብሕማቕ ዓቢ ግደ ዘበርከተት እያ። ከም ሓደ ተራ ስድራ-ቤት ኤርትራ ኣይኮነትን። ኣብ ክብረቶም ኣይመጻእኩን። እኳ ደኣ ኣድናቖት ኣለኒ።

ከም ኩሉ ኤርትራዊ ዕጫ ስደትን መከራን ዘጋጠማ እያ። ደቃ ኣብ ቃልሲ ዘሰለፈትን መስዋእቲ ዝከፈለትን እያ። ከም ኩሎም ኤርትራውያን ድማ ብዝተፈላለየ መንገዲ ካብ ኤርትራ ወጺኣ። ንኤርትራውያን ዘጋጠሞ ውን ኣጋጢምዋ። ኣብዚ ግዜዚ ልዕሊ 450(2011) ዝኣኽሉ ደቂ ስድራ-ቤት ኣበራ ኣለዉ። ካብዞም 450 ኩሎም ኣብ ፖለቲካ ይነጥፉ ማለት ኣይኮነን።

ብሓፈሻ ክርአ እንከሎ ኣብ ፖለቲካ ኤርትራ ዝዋስኡ ሓያላት ደቂ ዘፍረየት እያ። ኣብ’ዚ ደንበ -ተቓውሞ’ውን ብዙሕ ዘበርክቱ ኣለዉ። ብሓፈሻ ክርእዮ ከለኹ ድማ እቲ ብኣብሓግኦም ዝጀመረ ምንቅስቓስ ሃይማኖታውን ፖለቲካውን ዝሓዋወሰ ኮይኑ ረኺበዮ።

ኣበራ ሓጎስ – ወኪል ናይ ወኪላት -Khuluf – al-Khalifa(Main Representative) ናይ Khatmiyyah brotherhood ኣብ ከበሳ ኤርትራ እዩ ኔሩ።

እዚ brotherhood እዚ ብዓረባዊ(ኣቦ) ሱዳናዊት(ኣደ) መበቆል ዘለዎ ሃይማኖታዊ ሰባኺ Mohammud Uthman al-Mirghani ዝተመስረተ ስርዓተ ኣምልኾ Sufi ኮይኑ ካብ 1830ታት ኣትሒዙ መሳርሒ መግዛእቲ ግብጻውያንን ኢጣልያውያንን ዝኾነ እዩ።

ኣብራ ሓጎስ ኣባል ናይዚ brotherhood ብምዃን ድማ ኣብ ከበሳ ኤርትራ ዓቢ ግደ ኣበርኪቱ እዩ።

ኣበራ ሓጎስ ኣብ ግዜ ጣልያን ኣብ ከረን ትምህርቲ technical ትምህርቲ ተማሂሩ ምስ ጣልያን ኣብ ምትሕብባር ብዙሕ ተዋሲኡን ብቑጠባ’ውን ደልዲሉ። ኣብ ግዜ ጣልያን ጽቡቕ ምንቅስቓስ ስለዝነበሮ ኣብ ግዜ እንግሊዝ ምስቶም ኣብ ፖለቲካ ክዋሳእ ዝሓሸ ዕድል ኔርዎ።

ከም’ዚ ናይ Aberra Hagos ብዙሓት ኤርትራውያን ኔሮም እዮም። ንኣብነት ብእንዳ-በክሪ ዝፍለጡ ስድራ-ቤታዊ ምትእስሳር ምስ እንዳ al-Mirghani ዘለዎም ኣብ ከረን ዝመደበሮም መራሕቲ ሃይማኖት ኣለዉ። እዛ ስድራ-ቤት እዚኣን ግና ንጥፈታታ ዝያዳ ኣብ ሃይማኖት ጥራሕ ኮይኑ እዩ ተሪፉ። ፍሉጣት ስለዝነበሩ ድማ ንሶም ውን ኣብ ፖለቲካ ከምቲ ዝድለ ሓይሎም ክንቀሳቐሱ ኣይክኣሉን። ከም ዓበይቲ መራሕቲ ሃይማኖት ግና ብዙሕ ምኽርታት ይልግሱን ብውሽጢ ውሽጢ ድማ ይተሓባበሩን ኔሮም። ንኣብነት President ናይ Eritrean Muslim League ካብ ስድራ-ቤት al-Murghani እዩ ኔሩ። ዝያዳ ግና Symbolic እዩ ኔሩ።

Aberra Hagos ከም ተራ ኣባል ኮይኑ ኣብ ፖለቲካ ኤርትራ ብዝሓየለ መልክዑ ይንቀሳቐስ ኔሩ። ኣባል ናይቲ Khatmiyyah bortherhood ስለዝነበረ ድማ ዝሓየለ ምንቅስቓስ ኔርዎ። እዚ ናይ Khatmiyyah brotherhood ምንቅስቓስ ገና ክሳብ ሕጂ ይቕጽል ኣሎ። ካብ Khatmiyyah ናብ Jebertiyyah ከሰጋግርዎ ድማ ይሰርሑ ኣለዉ። እዚ ድማ ንህዝቢ ኤርትራ Confusion ፈጢሩ ይርከብ። ስለምንታይ ሃይማኖታዊ ማሕበር ናብ መንነታዊ መግለጺ ክቕየር እንከሎ ኣዝዩ ዝተሓላለኸ እዩ ዝኸውን። ብመሰረቱ ሃይማኖታዊ ስለዝኾነ ድማ ሕልኽላኽ ይፈጥር።

ኣብ’ዚ Jebertiyyah brotherhood ድማ ደቂ Aberra Hagos ክሳብ ሕጂ ይዋስኡ ስለዘለዉ ህዝቢ ክዘራረበሉ ግቡእ እዩ። ውልቃዊ ጉዳይ ኣይኮነን። እዚ ናይ ሃገርን ፖለቲካን ጉዳይ እዩ።

ብተወሳኺ

ኣብዛ ስእሊ ሓደ ካብ ኣባላት ስድራቤት Aberra Hagos ብJelal Yassin ABERRA ዝፍለጥ ኣሎ። እዚ ውልቀ-ሰብ እዚ ኣብ ፖለቲካ ኤርትራ ኣዝዩ ንጡፍ ኮይኑ ኣባል ህዝባዊ ግንባር ሓርነት ኤርትራ ዝነበረን ኣብ 1983 ካብ ህዝባዊ ግንባር ወጺኡ ድማ ናብ ስደት ብምምራሕ ኣብዚ ግዜዚ ኣብ ኖርወይ ዝቕመጥ ዘሎ እዩ። ንፖለቲካ ዕላማ ዘለዎ ድማ ገንዘባዊ ወፍርታት የካይድ። ንኣብነት ተስፋይ ተምነዎ ተጠቃሚ ናይ ገንዘባዊ ሓገዝ እዩ።

The Role of Muslim Mentors in Eritrea: Religion, Health, and Politics – by Silvia Bruzzi

I found an interesting article on Sufi brotherhood activities in Eritrea during the Italian colonization era. During the Italian occupation, the Sufi leaders acted as favorite interlocutors to rule the people of Eritrea, especially the Muslims. The religious leaders became beneficiaries of the colonial administration period in education and business activities.

For example, the main representative of the Khatmiyyah brotherhood in the highland of Eritrea, Mr. Aberra Hagos was educated in the newly opened Italian technical school in Keren. Later, Mr. Aberra Hagos became a successful businessman and religious activities. In addition, Mr. Aberra Hagos involved in politics, which is still continuing in the Aberra family.

For more, please read the who article here

The Role of Muslim Mentors in Eritrea: Religion, Health, and Politics